Nawet gdy ostra faza pandemii Covid-19 ustępuje, jej długoterminowe konsekwencje w dalszym ciągu zmieniają systemy opieki zdrowotnej i strategie farmaceutyczne. Długa choroba Covid-19, która dotyka około 7% dorosłych w USA, pozostaje głównym problemem zdrowia publicznego, frustrującym pacjentów i wprawiającym w zakłopotanie badaczy. Niedawne badania przeprowadzone przez Narodowy Instytut Zdrowia (NIH) ujawniają złożoność tego stanu, podczas gdy firmy farmaceutyczne na nowo oceniają swoje priorytety, przekierowując inwestycje na produkcję krajową i ponownie rozważając technologię mRNA.
Wieloaspektowy charakter Długiego COVID
Początkowa nadzieja na szybkie wyzdrowienie z Covid-19 ustąpiła miejsca rzeczywistości polegającej na chronicznej, wieloaspektowej chorobie. Długa choroba COVID to nie jedna choroba, ale spektrum chorób, z objawami od łagodnych i przejściowych po ciężkie i trwałe.
Badanie NIH przeprowadzone w listopadzie 2025 r., na którym wzięło udział prawie 3700 dorosłych, zidentyfikowało osiem różnych długich trajektorii choroby. Około 10% uczestników nadal zgłaszało objawy rok po zakażeniu, a 5% nadal odczuwało wyniszczające zmęczenie, zamglenie mózgu i ból. Kolejne 12% doświadczyło okresowych zaostrzeń, a 14% początkowo wyzdrowiało, by kilka miesięcy później doświadczyć nawrotu.
Odkrycia te podkreślają różnorodność biologiczną długiego Covid-19 oraz potrzebę zindywidualizowanych badań i leczenia. Kobiety i osoby hospitalizowane w ostrej fazie infekcji są bardziej narażone na ciężkie i długotrwałe objawy.
Terapie poznawcze nie działają
Dla wielu najbardziej wyniszczających objawów długiego Covid-19 mają charakter neurologiczny. W ramach finansowanego przez NIH badania klinicznego RECOVER-NEURO przetestowano programy rehabilitacji poznawczej w 22 ośrodkach medycznych, oceniając trening adaptacyjny, zorganizowane kursy i stymulację mózgu.
Wyniki były rozczarowujące: żadna interwencja nie poprawiła funkcji poznawczych w porównaniu z grupą kontrolną, pomimo subiektywnych raportów o poprawie od uczestników. Podkreśla to krytyczną lukę w możliwościach leczenia – obecnie nie ma skutecznych terapii farmakologicznych ani behawioralnych w leczeniu poznawczych objawów długiego Covid-19.
Zmiana strategii farmaceutycznej
W miarę jak złożoność długiego pandemii staje się coraz bardziej widoczna, firmy farmaceutyczne muszą stawić czoła zmieniającym się warunkom politycznym i finansowym. W sierpniu 2025 r. Departament Zdrowia i Opieki Społecznej Stanów Zjednoczonych (HHS) ogłosił, że zakończy programy opracowywania szczepionek mRNA w ramach BARDA, anulując projekty o wartości 500 mln dolarów.
Decyzja pod przewodnictwem sekretarza Roberta F. Kennedy’ego Jr. sygnalizuje zdecydowane odejście od platform mRNA w stronę „bezpieczniejszych i szerszych technologii szczepionek”. Od tego czasu Moderna zakończyła kilka programów klinicznych, powołując się na opłacalność i zmianę priorytetów.
Jednak zakłócenia w łańcuchu dostaw podczas pandemii pobudziły znaczne inwestycje w amerykańską produkcję biofarmaceutyczną. Novartis planuje ekspansję o wartości 23 miliardów dolarów, a Moderna zainwestuje 140 milionów dolarów w swoją fabrykę w Norwood, aby usprawnić produkcję mRNA do spersonalizowanych szczepionek przeciwnowotworowych. Ten zwrot odzwierciedla szerszą strategiczną zmianę w kierunku kontroli łańcucha dostaw i modernizacji bioprodukcji.
Trwające badania i adaptacja
Pomimo malejących funduszy federalnych, technologia mRNA nadal się rozwija. FDA zatwierdziła w sierpniu 2025 r. nową szczepionkę przeciwko COVID-19 skierowaną przeciwko podwariantowi Omicron LP.8.1, wykazując zdolność mRNA do adaptacji do nowych wariantów.
Naukowcy badają również zastosowanie istniejących leków, takich jak Paxlovid i eksperymentalni agoniści GLP-1, do zwalczania stanów zapalnych związanych z długą chorobą Covid-19. Znalezienie skutecznych metod leczenia pozostaje priorytetem, chociaż postęp jest powolny.
Długoterminowe skutki pandemii przekształciły przemysł biotechnologiczny, przechodząc z finansowania awaryjnego na rzecz przewlekłych chorób postwirusowych. Długie badania nad COVID wymagają współpracy interdyscyplinarnej, ale dają niepewne wyniki.
Przyszłość leczenia długiego COVID zależy od ciągłych badań, strategicznych inwestycji farmaceutycznych i większego zrozumienia tej złożonej choroby. Dalsza droga wymaga zaangażowania w innowacje i odporność na zmieniające się wyzwania.
