Bijna 80% van de 23,5 miljoen Amerikanen die met auto-immuunziekten leven, zijn vrouwen. Dit is geen toeval. Hoewel de toenemende stress en blootstelling aan gifstoffen bijdragen aan de toenemende prevalentie van deze aandoeningen, is de genderongelijkheid een sleutelvraag in de moderne gezondheidszorg. Dit is wat vooraanstaande experts zeggen over waarom vrouwen zoveel vatbaarder zijn en welke stappen kunnen worden genomen om de risico’s te verminderen.
Wat zijn auto-immuunziekten?
Auto-immuunziekten komen voor wanneer het immuunsysteem per ongeluk de eigen weefsels van het lichaam aanvalt. Er zijn meer dan 80 typen, waaronder diabetes type 1, artritis, multiple sclerose (MS) en de ziekte van Graves. De symptomen zijn vaak breed: vermoeidheid, gewrichtspijn, spijsverteringsproblemen, huidproblemen en gezwollen klieren. De moeilijkheid bij de diagnose ontstaat doordat deze symptomen overlappen met veel andere aandoeningen, wat vaak leidt tot vertraagde herkenning.
“Er is niet slechts één test die u vertelt welke auto-immuunziekte u heeft”, legt Dr. Seema Bonney uit, een gecertificeerde specialist in regeneratieve geneeskunde. Dit betekent dat de diagnose afhankelijk is van een combinatie van symptomen, bloedmarkers en soms weefselbiopten. Vooral vrouwen worden geconfronteerd met diagnostische vertragingen omdat symptomen als vermoeidheid en problemen met de spijsvertering vaak worden afgedaan als normale gevolgen van het moderne leven. Dit kan betekenen dat veel meer vrouwen lijden aan niet-gediagnosticeerde auto-immuunziekten dan de huidige statistieken suggereren.
De sleutelfactoren achter de ongelijkheid
Deskundigen hebben verschillende mogelijke redenen voor de genderongelijkheid geïdentificeerd:
Chromosomen: Vrouwen hebben twee X-chromosomen (XX) vergeleken met mannen (XY). Het X-chromosoom bevat genen die verband houden met auto-immuunziekten. Recent onderzoek van Stanford Medicine benadrukt de rol van een molecuul genaamd Xist, dat wordt geproduceerd door het X-chromosoom en de productie van antilichamen tegen de eigen weefsels van het lichaam kan veroorzaken. Omdat mannen maar één X-chromosoom hebben, produceren ze Xist niet op dezelfde manier.
Hormonen: Oestrogeen, dat stijgt tijdens de puberteit, zwangerschap en door hormoontherapieën, kan ontstekingen bevorderen. Studies suggereren verbanden tussen orale anticonceptiva, HST en een verhoogd risico op auto-immuunziekten zoals MS, lupus en reumatoïde artritis. Dit zijn echter correlatiegegevens en geen definitief bewijs van het oorzakelijk verband.
Immuunreactie: Vrouwen hebben over het algemeen een reactiever immuunsysteem dan mannen, waardoor ze infecties effectief kunnen bestrijden. Maar deze verhoogde reactiviteit kan ook leiden tot hyperimmuunreacties die auto-immuunziekten veroorzaken.
Chronische stress: Hoewel beide geslachten stress ervaren, rapporteren vrouwen gemiddeld hogere stressniveaus dan mannen. Uit onderzoek blijkt dat hormonale verschillen, zoals het bufferende effect van testosteron, een rol kunnen spelen. Ook de maatschappelijke druk draagt hieraan bij, aangezien vrouwen in hun persoonlijke en professionele leven vaak te maken krijgen met unieke stressoren.
Genetica: Auto-immuunziekten kunnen in families voorkomen, vooral aandoeningen zoals lupus en MS. Het hebben van één auto-immuunziekte verhoogt ook het risico op het ontwikkelen van een andere.
Wat kan er gedaan worden?
Er is geen onfeilbare manier om auto-immuunziekten te voorkomen, maar vrouwen kunnen stappen ondernemen om hun risico te verminderen en het algehele welzijn te verbeteren:
- Uitgebalanceerd dieet: Eet een verscheidenheid aan eiwitten, fruit en groenten om te zorgen voor voldoende inname van micronutriënten.
- Vitamine D: Zorg voor voldoende vitamine D-spiegels, aangezien tekorten in verband zijn gebracht met een verhoogd auto-immuunrisico.
- Train verstandig: Kies oefeningen die het lichaam niet overmatig belasten. Combineer training met hoge intensiteit met zachtere opties zoals yoga en cardio met lage intensiteit.
- Geef prioriteit aan slaap: Zorg voor een regelmatig slaapschema om de afgifte van cortisol en stress te minimaliseren.
- Stressmanagement: Ontwikkel effectieve technieken voor stressverlichting, zoals meditatie, dagboekschrijven of therapie.
- Regelmatige controles: Kom voor uzelf op als u onverklaarbare symptomen ervaart. Negeer vermoeidheid, pijn of spijsverteringsproblemen niet.
De toekomst van auto-immuunonderzoek
Hoewel de kennis is gevorderd, blijft er nog veel onbekend. Er is meer financiering nodig voor diagnostiek, behandeling en begrip van de genetische en omgevingsfactoren die hierbij betrokken zijn.
“Het toewijzen van meer geld aan onderzoek naar auto-immuunziekten is van cruciaal belang – we hebben doorbraken nodig op het gebied van biomarkers, preventie en voorlichting”, zegt Dr. Poonam Desai.
Auto-immuunziekten zijn complex en veelzijdig. Hoewel een geneesmiddel ongrijpbaar blijft, kunnen proactieve levensstijlkeuzes en voortgezet onderzoek helpen de risico’s te beperken en de levenskwaliteit van de getroffenen te verbeteren.
